Özel Yazışmaların Paylaşımı ve İfşası
Sosyal medya platformlarında yapılan paylaşımlarda sıklıkla karşılaştığımız bir durum: kişiler arasındaki yazışmaların ifşası. Her ne kadar çoğu kez masum ya da mizahi amaçlarla bu paylaşımlar yapılsa da bazen sosyal medyadaki linç kültürüyle harmanlanarak bu paylaşımlar maksadını aşmakta ve paylaşıma konu kişiler toplum önünde küçük düşebilmektedir. Bu paylaşımlar bazen de işlenen bir suçun sosyal medyada ifşası amacıyla yapılmaktadır. Her ne kadar ilk bakışta masum ya da suçlunun ifşası amacıyla paylaşım yapılmış gibi gözükse de bu durum şüphesiz toplumun kişisel verilere, özel hayatın ve haberleşmenin gizliliğine olan bilinç ve saygının bir yansımasıdır.
İşte bu noktada sosyal medyada paylaşım yaparken ne paylaştığımızın bilincinde olmamız son derece önemli. Çünkü birçoğumuz bu paylaşımları ya mizah ya beğenilme ya da suçun ortaya çıkarılması motivasyonuyla yapıyor. Bu motivasyonu engellemek için de hukuk normları ve toplumsal bilinç devreye giriyor.
Burada öncelikle ortaya çıkan anahtar kavramlar “özel hayatın gizliliği”, “haberleşmenin gizliliği” ve “kişisel verilerin korunması”dır.
Özel hayat, bireylerin kamusal alan dışında kalmasını istediği kendi iç dünyası veya seçtiği bir ya da birkaç kişi arasında sürdürdüğü yaşamıdır. Yani özel hayat, kişinin diğer herkes tarafından bilinmesini istediği yaşamıdır. Özel hayat, kişinin evinde yaşadığı hayat olabileceği gibi, bir konser alanında arkadaşının kulağına bir şeyler fısıldarken yaşadığı hayat da özel hayata dahil olabilmektedir. Yani özel hayat yer ve zamandan bağımsız bir kavramdır. Kişinin rızası olmaksızın bu özel hayat alanındaki bilgilerin, yaşananların ifşası ya da bunların kayda alınması, alınan kayıtların ifşası özel hayatın gizliliğini ihlal etmektedir. Türk Ceza Kanunu’na (”TCK”) göre de bu eylemler bir suç olarak tanımlanmış olup 1 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür. Örneğin Whatsapp’tan ya da sosyal medya platformlarının mesajlaşma panellerinden size gelen mesajlarda özel hayata dair fotoğraflar veya videolar varsa ve bunları ifşa etmişseniz, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına mahkum edilebilirsiniz.
Haberleşmenin gizliliği ise özel hayatın kapsadığı bir kesitten ibarettir. Kişilerin mektup, faks, telefon arması, video görüşmesi, mesajlaşma, Whatsapp, Telegram, Discord vb. grup mesajlaşmaları, e-posta yazışmaları gibi her türlü iletişim aracıyla yapılan görüşmeler haberleşme olarak tanımlanabilir. Bu görüşmelerin ister tarafı olun isterseniz de bu görüşmelere dışarıdan tanıklık edin bu tür haberleşme içeriklerini diğer tarafların rızası olmadan kayda almanız, yazışmaların ekran görüntülerini almanız, bu haberleşme içeriklerini ya da aldığınız kayıtları ifşa etmeniz halinde TCK’ya göre 1 yıldan 6 yıla kadar çeşitli maddelerde hapis cezası öngörülmüştür. Biraz daha somutlaştırmak gerekirse; örneğin iki kişi arasında geçen bir konuşmanın gizlice dinlenmesi ya da başka birisinin telefonundaki Whatsapp mesajlarının okunması TCK md. 132/1 anlamında 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasını gerektiren bir suç olarak öngörülmüştür. Eğer okunan bu mesajları kaydederseniz bu kez ceza bir kat artırılabilecektir. Şayet okuduğunuz bu mesajları ya da dinlediğiniz konuşmayı ifşa ederseniz, bu kez 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına mahkum edilebilirsiniz. Aynı şekilde sizin dahil olduğunuz bir haberleşmeyi ifşa ederseniz de bu eyleminiz sebebiyle 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına mahkum edilebilirsiniz. Örneğin size atılan bir Whatsapp mesajının ekran görüntüsünü alıp ifşa ederseniz hapis cezasıyla yargılanabilir ve mahkum edilebilirsiniz.
Kişisel veri, Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin bir kararında, kişinin, yetkisiz üçüncü kişilerin bilgisine sunmadığı, istediğinde başka kişilere açıklayarak ancak sınırlı bir çevre ile paylaştığı nüfus bilgileri (T.C. kimlik numarası, adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, anne ve baba adı gibi), adli sicil kaydı, yerleşim yeri, eğitim durumu, mesleği, banka hesap bilgileri, telefon numarası, elektronik posta adresi, kan grubu, medeni hali, parmak izi, DNA’sı, saç, tükürük, tırnak gibi biyolojik örnekleri, cinsel ve ahlaki eğilimi, sağlık bilgileri, etnik kökeni, siyasi, felsefi ve dini görüşü, sendikal bağlantıları gibi kişinin kimliğini belirleyen veya belirlenebilir kılan, kişiyi toplumda yer alan diğer bireylerden ayıran ve onun niteliklerini ortaya koymaya elverişli, gerçek kişiye ait her türlü bilgi olarak tanımlanmıştır. 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na (”KVKK”) göre de kişisel veri, kimliği belirli ya da belirlenebilir bir gerçek kişiye ilişkin her türlü veri olarak tanımlanmıştır. Buna göre kişisel verileri bir başkasına vermek, yaymak ya da ele geçirmek TCK’ya göre 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılmaktadır. Eğer kişisel verileri hukuka aykırı şekilde kaydederseniz TCK’ya göre bu eylem de 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılmaktadır. Örneğin başkası adına onun adını ya da fotoğraflarını kullanarak sahte bir hesap açmışsanız ya da başkasına ait Whatsapp fotoğrafını kaydetmişseniz veya kaydettiğiniz bu fotoğrafı başkalarına göndermişseniz hapis cezasına mahkum edilebilirsiniz.
Burada önemle belirtelim ki size DM yoluyla gelen bir mesajı ifşa ettiğinizde, bu mesajda kişisel verilerin de bulunması kuvvetle muhtemel olacağı için ifşa şeklindeki eyleminizle hem haberleşmenin gizliliğini ihlal hem de kişisel verileri hukuka aykırı olarak verme ve yayma suçlarını işlemiş olacaksınız. Ancak TCK’nın içtima hükümlerine göre daha ağır cezayı gerektiren suçtan dolayı cezalandırılacaksınız.
Aynı zamanda KVKK’ya göre kişisel verilerin bu şekilde hukuka aykırı olarak, ilgili kişilerin yani kişisel veri sahibinin rızası olmadan işlenmesi halinde idari para cezası yaptırımı da öngörülmüştür. Ancak Kabahatler Kanunu’nun 15. maddesine göre bir fiilin hem suç hem kabahat olması halinde sadece suçtan dolayı yaptırım uygulanabileceğinden dolayı ayrıca idari para cezası uygulanmayacaktır.
Bu yazı Ekibimizden Arda Altınok tarafından 16.02.2022 tarinde yayınlanmıştır.
